Polski strój ludowy jest dość różnorodny i pełen pięknych elementów. Wielobarwne haftowane spódnice, czerwone naszyjniki i inna biżuteria, kaszmir, pawie pióra – te wszystkie detale wyróżniają oryginalnością stroje narodowe Polaków. Każdy region Polski miał swoją specyfikę, jeśli chodzi o stroje odświętne i codzienne. Często ubiór nie tylko zaspokajał podstawową potrzebę, ale odzwierciedlał także status społeczny jego właściciela, miasto, w którym mieszka, a nawet status rodzinny – pisze warszawka.eu.
Karty z historii warszawskiego ubioru
Zanim poznamy specyfikę tradycyjnego stroju warszawskiego, warto zauważyć, że miejscowi historycy wyróżniają trzy grupy ubiorów, w zależności od statusu osoby: miejski, szlachecki i chłopski. O ile dwie pierwsze grupy często ulegały wpływom nowych czasów, o tyle ostatnia zmieniała się niezwykle rzadko. Okres największego rozwoju polskiego stroju narodowego przypada na II połowę XIX wieku, a trwał do XX wieku. Najbardziej różnorodna i kolorowa była oczywiście odzież damska.
Kobiety mieszkające na wsiach w pobliżu Warszawy często tworzyły własne codzienne stroje nie tylko dla siebie, ale i dla całej rodziny. Już w tamtych czasach kolorystyka i styl ubioru różniły się głębią, złożonością i ciekawymi rozwiązaniami projektowymi. Barwy i wzory stroju przyciągały uwagę i szybko wyróżniały kobietę z tłumu, ponieważ warszawscy rzemieślnicy puszczali wodze fantazji przy tworzeniu ubrań. Najpopularniejszymi kolorami w tradycyjnych strojach mieszkańców centralnej Polski były: czerwień, błękit, zieleń i odcienie brązu, a ponadto pojawiały się modele z jaskrawymi ozdobnymi wstawkami i opalizującymi kolorami.
Warszawianki przejęły od krakowianek wiele elementów, w szczególności dodatki, ozdobne hafty, cekiny i fasony odzieży wierzchniej. Na przykład czerwony naszyjnik zaczął uzupełniać kreacje warszawskich kobiet po tym, jak pojawił się w Krakowie. Stanisława Trebunia-Staszel, warszawska znawczyni mody i autorka albumu „Strój górali Podhalańskich”, zauważyła, że dawniej liczyła się nie tylko praktyczność ubioru, ale i jego piękno.
Jak ubierali się ludzie w różnych dzielnicach Warszawy?
Z prac historyków i lokalnych znawców wiadomo, że odzież w różnych regionach Polski nie tylko miała swoje własne cechy, ale wręcz różniła się w dzielnicach miast. Tak więc w warszawskim okręgu wileńskim strój tradycyjny miał wiele cech unikalnych, których nie było np. w powiecie piaseczyńskim.
W Wilanowie bardzo powszechne były karmazynowe kaftany i czarne hafty – te elementy były zazwyczaj łączone w jeden wzór i według niektórych źródeł inspiracje czerpano z dekoracji na bramach przed pałacem Jana III Sobieskiego. Czarne haftowane wzory zdobiły górną część białych rękawów koszul damskich, a po kilku stuleciach zaczęły być aktywnie wykorzystywane przez projektantów przy tworzeniu odzieży etnicznej. Kobiety w Wilanowie nosiły również długie spódnice w kolorze białym, niebieskim lub ciemnoczerwonym, które okrywał schludny biały fartuch. Dużą wagę przykładano także do włosów – we fryzury wplatano kolorowe wstążki z koralikami, a zamężne kobiety obowiązkowo nosiły czepki z koronką.
W warszawskiej osadzie szlacheckiej Białołęka kobiety nosiły chyba jeden z najbardziej spektakularnych i luksusowych strojów ludowych w całej Polsce. Jego cechą charakterystyczną były kolorowe paski o różnych kształtach i rozmiarach. Ozdabiały damskie spódnice, sukienki, bluzki i fartuchy, gorsety i kamizelki, rzadziej męski spodnie. Różnorodność tkanin i kolorów pokochali mieszkańcy niemal wszystkich zakątków Polski, dlatego przez wiele lat starali się stworzyć coś podobnego.
