Imię Marii Skłodowskiej-Curie znane jest na całym świecie. Maria Curie to najsłynniejsza kobieta Warszawy, która stała się prawdziwą rewolucjonistką w świecie nauki i społeczeństwie tamtych czasów. Jest wybitnym polskim i francuskim chemikiem i fizykiem, pedagogiem i aktywną działaczką społeczną. Maria jest pierwszą w historii laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki i chemii. Maria stała się sławna na całym świecie, jej sława nie zanika przez wiele lat. To kobieta, która pod koniec XIX na początku XX wieku wywróciła świat do góry nogami. Kilkadziesiąt lat później stała się wzorem dla feministek i symbolem emancypacji, pisze warsawka.eu.
Czy znasz biografię wybitnej uczonej urodzonej w Warszawie? W naszym artykule opowiemy Ci najciekawsze fakty z życia Marii Skłodowskiej-Curie.
Wczesne lata i pierwsze osiągnięcia
Maria Skłodowska-Curie urodziła się 7 listopada 1867 roku w Warszawie. Była piątym dzieckiem w rodzinie. Rodzice Marii to wykształceni intelektualiści, którzy zapewnili dzieciom beztroskie dzieciństwo. Maria od dzieciństwa dążyła do wiedzy: brała przykład od starszych sióstr i braci, jej rodzice również ułatwiali naukę i zapewniali wysokiej jakości edukację wszystkim dzieciom.
Od bardzo młodego wieku Maria odniosła pierwsze sukcesy: z powodzeniem ukończyła gimnazjum i próbowała pracować w laboratorium chemicznym swojego kuzyna. Już we wczesnym dzieciństwie Maria zaczęła wykazywać nietypowe jak na swój wiek zainteresowanie nauką i badaniami. Istnieje jednak kilka wyjaśnień.
Ojciec Marii Curie znał słynnego rosyjskiego chemika Dmitrija Mendelejewa (twórcę układu okresowego pierwiastków chemicznych). Maria miała również okazję poznać chemika. Na ich pierwszym spotkaniu Mendelejew przewidział jej wyjątkową przyszłość, jeśli naprawdę zainteresuje się chemią i będzie kontynuował studia. Wybitny chemik stał się inspiracją dla Marii: wtedy zdała sobie sprawę ze swojego przeznaczenia.
Na drodze do spełnienia marzeń Marie Curie od razu spotkała się z przeszkodami: ubóstwem rodziny i zakazem kobietom bycia studentkami Uniwersytetu Warszawskiego. Ale to nie powstrzymało Marii: widziała przed sobą tylko cel, żadnych przeszkód.
Przeprowadzka do Paryża: jak zmieniło się życie Marii?
Maria Curie ukończyła warszawskie gimnazjum ze złotym medalem. Już wtedy wiedziała, że nie będzie mogła wstąpić na warszawską uczelnię wyższą, dlatego postanowiła przeprowadzić się do Paryża, gdzie już w 1891 została studentką Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Sorbońskiego.
Jako studentka Sorbony Maria wyróżniała się wytrwałością i pracowitością. Była wyraźnie świadoma swojego celu i celu, dlatego nie przypominała innych studentek. Po ukończeniu studiów Maria otrzymała jednocześnie dwa dyplomy: z matematyki i fizyki.
Jeszcze podczas studiów Maria otrzymała zlecenie pracy nad badaniem właściwości magnetycznych różnych gatunków stali. Początkowo pracowała nad tym w laboratorium profesora Lippmanna, ale później, w 1894 roku, Maria rozpoczęła współpracę ze znanym już fizykiem Pierre Curie (jej przyszłym mężem). W tym czasie Pierre Curie był szefem laboratorium. Podczas wspólnej pracy Marii otworzyły się drzwi do nauki i działalności badawczej.
Pierre Curie i Maria Skłodowska wzięli ślub w 1895 roku. Wszystko, co ich łączyło, to fascynacja fizyką, chemią i sobą nawzajem.
Pracując w laboratorium męża, Maria zaczęła aktywnie badać zjawiska magnetyzmu. Maria zakończyła pracę nad właściwościami magnetycznymi stali hartowanych w 1897 roku. To było jej pierwsze poważne badanie. W tym samym roku u pary Curie urodziła się córeczka Irene. Wkrótce Maria Skłodowska-Curie została nauczycielką. Była pierwszą w historii Uniwersytetu Sorbony kobietą wykładowcą i badaczką w dziedzinie fizyki i chemii. Następnie zostanie nazwana twórcą nauki o radioaktywności.
Fascynacja problemami radioaktywności
W 1896 roku Maria nie na żart zainteresowała się badaniami nowego problemu: radioaktywności. Stało się to, gdy Antoine Becquerel badał promieniowanie uranu. Tej samej nocy Maria postanowiła dokładniej zbadać promieniowanie już odkryte przez Becquerela i dowiedzieć się wszystkie ich tajemnice.
Najpierw Maria zaczyna badać odpady rudy uranu. Następnie dołączył do niej mąż Pierre, który zawsze wspierał ukochaną we wszystkich przedsięwzięciach. Aby pomóc kobiecie, Pierre porzucił badania naukowe nad magnetyzmem, jednak później Maria kontynuowała swoją pracę samodzielnie.
Po przetworzeniu kilku ton rudy uranu Maria i Pierre Curie otrzymali dwa niezwykle radioaktywne osady: wodorotlenek bizmutu i siarczan baru. W pierwszej substancji małżonkowie odkryli nowy, niezbadany pierwiastek.
Już w 1898 roku udowodniono chemiczną indywidualność nowego pierwiastka: nazwano go polonem. Następnie w siarczanie baru znaleziono nowy pierwiastek chemiczny. Charakteryzował się dużą aktywnością i dużą penetracją promieni. Nowy pierwiastek Curie nazwał rad, co z łaciny oznacza promień.
Należy zauważyć, że małżonkowie Curie przeprowadzili nowe badania w niesprzyjających warunkach: w wilgotnych, zimnych pomieszczeniach. Chociaż do tego czasu naukowcy udowodnili już szkodliwy wpływ promieniowania radioaktywnego na organizm ludzki. Dlaczego małżonkowie Curie zaniedbali środki ochrony, i po pewnym czasie rozwinęło się poważne popromienne zapalenie skóry.
Maria Curie i jej wpływ na rozwój medycyny
Maria i Pierre Curie po raz pierwszy w historii zapoczątkowali przemysłowe wydobycie radu. Podczas wspólnej pracy małżonkowie stworzyli ogromny zapas tego pierwiastka chemicznego: później stał się niezawodnym fundamentem dla wielu badań kolejnych pokoleń naukowców.
Wszystkie badania Marii Skłodowskiej-Curie odegrały dużą rolę również dla rozwoju medycyny. Opracowała nową metodę leczenia – radioterapię. Odkrycie polonu i radu oraz identyfikacja nowej metody wytwarzania radioaktywnego radu odegrały kluczową rolę w rozwoju medycyny nuklearnej. Przypominamy, że medycyna nuklearna jest podstawą radioterapii, bez której nie wyobrażamy sobie naszego życia i współczesnej medycyny.
Maria Skłodowska-Curie samodzielnie wprowadziła pierwsze aparaty rentgenowskie do leczenia różnych chorób skóry i nowotworów. Również badania Curie zapoczątkowały kontaktową metodę radioterapii.
Dzięki odkryciom Curie na całym świecie zaczęły pojawiać się potężne Instytuty Radowe, często nazywane Instytutami Curie. M.in. z inicjatywy Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie otwarto Instytut Radowy w 1932 roku. Sama Maria została honorowym dyrektorem placówki.
Śmierć męża i dalsza działalność Marii
19 kwietnia 1906 zmarł tragicznie mąż Marii Pierre Curie. Maria doznała nieodwracalnego smutku, z którym musiała znaleźć siłę, by żyć dalej. Ku pamięci męża Maria kontynuowała ich wspólne badania, ale już sama. 13 maja 1906 roku Maria Skłodowska-Curie została profesorem na Wydziale Przyrodniczym Sorbony. Po raz pierwszy w historii Francji kobieta otrzymała katedrę profesorską. Tak ogromne osiągnięcie było inspiracją i zachętą dla Marii do dalszej pracy.
We własnym laboratorium Maria Curie utworzyła oddzielny dział dozymetrii w celu monitorowania radioaktywności pierwiastków chemicznych i minerałów. To wtedy Maria własnoręcznie wyprodukowała pierwszy międzynarodowy standard radu, który przetrwał do dziś w Paryżu. W małej szklanej rurce samodzielnie zalutowała 21 mg czystego chlorku radu.
W 1910 roku metaliczny rad znalazł swoje miejsce w układzie okresowym. Dla Marii było to ogromne osiągnięcie, ponieważ sam Mendelejew był inspiracją Curie i jej zachętą do dalszej pracy.
Już rok później, w 1911 roku, Maria Curie została laureatką Nagrody Nobla za wybitne zasługi w rozwoju chemii. Maria Curie jako pierwsza spośród laureatów Nagrody Nobla otrzymała dwukrotnie najwyższą na świecie nagrodę naukową. Przez lata wybitna naukowiec pozostaje jedynym naukowcem w historii, który otrzymał Nagrodę Nobla w dwóch różnych dziedzinach: chemii i fizyki.
Również pod koniec 1910 roku Marie Curie została nominowana w wyborach do jednego z najbardziej prestiżowych towarzystw naukowych – Francuskiej Akademii Nauk. Wcześniej jej członkiem nigdy nie była kobieta. Po raz kolejny Maria mogła zostać pierwszą kobietą w historii, która została wybrana na członka towarzystwa naukowego we Francji. Oczywiście taka decyzja wywołała wiele starć wśród zwolenników i przeciwników. Kontrowersje trwały przez kilka miesięcy. W styczniu 1911 roku kandydatura Marie Curie została odrzucona w wyborach większością zaledwie jednego głosu.
Taka decyzja wywołała oburzenie i samej Curie. Przez całe życie szukała uznania wśród kręgów męskich. Swoją działalnością Maria Curie udowodniła, że kobieta w nauce ma takie same prawa i możliwości jak mężczyzna.
Działalność Marii po I wojnie światowej
Po zakończeniu I wojny światowej stan zdrowia Marii Curie gwałtownie się pogorszył. Mimo to nadal owocnie pracowała w Instytucie Radowym. W tym samym instytucie pod jej kierownictwem pracowała najstarsza córka Marii Irene i jej mąż Frédéric Joliot-Curie (to oni odkryli zjawisko sztucznej radioaktywności).
Maria nadal aktywnie uczestniczyła w akademiach wielu krajów na całym świecie. Została wybrana członkiem korespondentem Petersburskiej Akademii Nauk. Po pewnym czasie Towarzystwo Naukowe Warszawskie również wybrało Marię na członka honorowego. W 1926 roku Maria Skłodowska-Curie została honorowym członkiem Akademii Nauk ZSRR.
Maria niestrudzenie pracowała nad swoimi badaniami. Curie nawet odwiedziła Stany Zjednoczone Ameryki w celu uzyskania jednego grama radu, aby kontynuować swoje badania naukowe. Następnie Maria ponownie wróciła do Stanów, aby otrzymać kolejny gram radu. Przekazała go jednak do użytku terapeutycznego jednemu z warszawskich szpitali.
Aż do śmierci Maria Curie publikowała ogromną liczbę prac naukowych na temat radioaktywności. W ciągu pięciu lat działalności Maria wydała ponad 450 prac naukowych. Kontynuowała aktywną pracę nad badaniami nad radioaktywnością dopóki choroba nie dogoniła Marię.
Śmierć wybitnej Marii Curie
Na początku 1932 roku Maria Skłodowska-Curie ciężko zachorowała. Oczywiście szybkie pogorszenie stanu zdrowia powinno być powiązane z działalnością Marii, ale mimo złego stanu zdrowia pracowała nieprzerwanie. Wiosną 1934 roku zdiagnozowano u niej anemię złośliwą. Diagnoza ta była dowodem na to, że stała ekspozycja na promieniowanie nie mogła nie odznaczyć się ma zdrowiu wybitnej Marii Curie. Choroba postępowała szybko: 4 lipca 1934 zmarła Maria Skłodowska-Curie. W swoim raporcie medycznym napisano: „Madame Curie można uznać za jedną z ofiar długotrwałego kontaktowania się z substancjami radioaktywnymi, które odkrył jej mąż i ona sama”.
Przyczyną jej śmierci była sprawa, której Maria Curie poświęciła całe życie. Jej wkład w rozwój nauki i medycyny jest bezcenny.
Ciekawostki z życia Marii Skłodowskiej-Curie
Z biografii Marii Skłodowskiej-Curie można wywnioskować, że jej życie nie przypomina codzienności innych kobiet teraźniejszości i jej czasów. Dlatego wybraliśmy ciekawe fakty z życia Marii, które zaskoczą każdego, kto interesuje się działalnością jednej z najbardziej znanych kobiet w Warszawie.
- Maria Skłodowska-Curie przez całe swoje dorosłe życie nosiła ze sobą niezmienny talizman – małą ampułkę z radem.
- Marie Curie podczas pracy z substancjami radioaktywnymi nie podjęła żadnych środków bezpieczeństwa. Nawet na zdjęciach, które przetrwały do dziś, można zauważyć, że Maria nie stosowała się do znanych środków bezpieczeństwa.
- Pogrzeb Curie odbył się ze szczególną ostrożnością. Drewnianą trumnę umieszczono w ołowianej, a tę w innej drewnianej. Kiedy szczątki zostały przeniesione do Panteonu w 1995 r., poziom promieniowania wewnętrznej trumny był 30 razy wyższy niż wartości normalne.
- Maria Curie jest jedyną w Polsce kobietą, która dwukrotnie została laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki i chemii.
- Maria założyła kilka Instytutów Curie nie tylko w rodzinnym mieście Warszawie, ale także za granicą.
- Jeden z pierwiastków chemicznych, które Maria badała wraz z mężem, nazywa się „polonem”. Para tak nazwała element na cześć ojczyzny Marii -Polski.
- Maria pracowała nad odkryciem radu przez ponad dwanaście lat. Pierwiastek chemiczny rad Maria Curie odkryła drugiego dnia Świąt Bożego Narodzenia: 26 grudnia 1898 roku.
- Maria stała się rekordzistką w odwiedzaniu towarzystw naukowych na całym świecie: w sumie była członkiem 85 towarzystw. Maria jest także jedyną w Polsce kobietą, która posiada dwadzieścia stopni naukowych.
- Mimo że Maria poświęciła swoje życie nauce i badaniu niebezpiecznych substancji radioaktywnych, urodziła dwie całkowicie zdrowe córki.
- Najstarsza córka Marii poszła w ślady matki: wyszła również za mąż za słynnego chemika, a następnie została laureatką Nagrody Nobla. Wiadomo, że Irene (córka Marii) pracowała nad badaniami wraz z mężem, podobnie jak jej matka.
- Maria Skłodowska-Curie jest pierwszą w historii Uniwersytetu Sorbony kobietą-wykładowcą.
- Wiadomo, że podczas I wojny światowej Marie Curie wraz z córką Irene często odwiedzała szpitale z pierwszym na świecie aparatem rentgenowskim. To Maria nauczyła lekarzy prawidłowego korzystania z promieni rentgenowskich. W rezultacie polscy lekarze zaczęli skuteczniej przeprowadzać operacje u ofiar działań wojennych.
- Maria Curie znana jest również jako pierwsza polska tatroznawczyni. Zajmowała się wyznaczaniem trasy w Tatrach. Maria stała się także pierwszą kobietą, która podbiła szczyty w spodniach.
- Maria lubiła sport. Najczęściej chodziła na pływanie, a w wolnym czasie jeździła na rowerze.
- Mimo znajomości języków obcych Maria liczyła wyłącznie po polsku.
- Podczas I wojny światowej Marie Curie prowadziła aktywną działalność wolontaryjną: zaopatrywała armię francuską i robiła na drutach skarpetki wojskowym.
- Wyniki swoich badań Maria zawsze publikowała w dwóch językach: polskim i francuskim. Dwa egzemplarze ukazywały się niemal jednocześnie.
- Albert Einstein interesował się działalnością i postawą życiową Marii Curie. Wielokrotnie wspominał, że Maria Skłodowska-Curie jest prawie jedyną kobietą, której nie zepsuła światowa sława.
- Pod koniec XX wieku rodzina Marii Curie postanowiła przekazać swoje prywatne pamiętniki i notatki Bibliotece Narodowej w Paryżu. Ale wtedy odkryto ich niezwykle wysoką radioaktywność. „Czyszczenie” zachowanych materiałów trwało ponad dwa lata i dopiero wtedy biblioteka je przyjęła.
- Kilka kraterów księżycowych nazwano imieniem Marii Skłodowskiej-Curie.
- Maria Curie jest jedną z pierwszych kobiet na świecie, która uzyskała prawo jazdy.
Życie i działalność Marii Curie są doskonałym wzorem do naśladowania dla współczesnych. Ta kobieta w swoim czasie udowodniła: nic nie jest niemożliwe. Jej biografia jest tego doskonałym przykładem.
